Op 10 mei kreeg vliegveld Waalhaven als eerste te maken met de aanval van de Duitsers, die in de tijd ‘de overval’ genoemd werd. Vliegveld Waalhaven, Rotterdam en Nederland werden inderdaad overvallen.
De Nederlandse Krijgsmacht dacht niet dat Rotterdam een frontstad zou worden, althans niet zo snel. Rotterdam fungeerde als logistieke hub voor de Strijdkrachten. Militaire opslag, wasserijen en voedselbereiding en bakkerijen waarvan veel in Rotterdam Zuid gevestigd. In de rest van de stad waren de militairen veelal nieuwe ongetrainde rekruten.
Het bericht “Weest bijzonder op Uw hoede” van 9 mei van de Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht, toen bekend werd dat een aanval nabij was, werd niet aan de kantonnementscommandant P.W. Scharroo te Rotterdam doorgeven.
Op 22 april 1940 werd naar de militaire vliegvelden in Nederland een instructie gestuurd door Luitenant-Generaal P.W. Best naar aanleiding van een ooggetuigenverslag van de bezetting van Oslo, Noorwegen.
Daarin komt naar voren dat de Luitenant-Generaal niet alleen rekening hield met parachutisten (valschermtroepen) en landingen van Duitse stoottroepen vervoerd in normale “verkeersmachines”, maar ook met de zo gevreesde vijfde colonne.
Een zeer opmerkelijke schouwspel speelde zich in Oslo af waar daar aanwezige vertegenwoordigers van de vliegmaatschappij Lufthansa kaarten en opdrachten uitdeelden aan de gelande militairen.
Op 8 mei vond een inspectie plaats van vliegveld Waalhaven door de Chef Staf Landmacht en het Hoofd van Sectie Operatiën. Het bevreemdt de auteur van het naslagwerk ‘De Strijd om Rotterdam Mei 1940’ waarom zij de troepen niet hebben afgekeurd.
Rondom het vliegveld was een schutting geplaatst die het zicht en de verdediging ernstig belemmerde.
Vanaf 8 mei werden de alarmopstellingen opgevoerd, zodoende waren de troepen op 10 mei om 03:00 in deze alarmopstelling opgesteld .
De dreiging van de vijfde colonne maakte de militairen nerveus.
De politie had de opdracht op zich bezig te houden met kwaadwillende elementen. Het is niet duidelijk waarom gekozen werd om een militaire patrouille te sturen. De rol van de politie in deze periode wordt in een ander artikel besproken.
Uiteindelijk kwam de werkelijke ‘overval’. Op 03:55 kwam 2 bommenwerpers tot grote verassing vanuit het westen aangevlogen. Men had gehoord van vliegtuigen op weg naar Engeland, maar dit werd niet verwacht. 15 minuten later waren 8 van de 10 Fokker G I toestellen opgestegen en gingen de strijd aan met de Duitsers. 14 vijandige toestellen werden neergehaald. Geen van de Nederlandse toestellen zouden kunnen terugkeren op vliegveld Waalhaven.
Ondanks het moedige optreden van de troepen op de grond bleken de stellingen onhoudbaar. De bombardementen en de Duitse valschermjagers waren te talrijk.
Daarnaast was de communicatie uitgevallen. Sommige militairen blijven tot op het laatste moment op hun post moedig strijden totdat verder vechten zinloos blijkt. Sommige troepen van Waalhaven voegden zich bij andere manschappen in Rotterdam Zuid. De rest sneuvelt of wordt gevangen genomen.
De patrouille die zich nog bij café Groot Rotterdam bevond voegde zich bij de troepen rondom het Afrikaanderplein.
50 man, na het oversteken van de Maas, sluiten zich aan bij het Vaartuigendepot gevestigd bij de Rotterdamse Lloyd.
Het verlies van vliegveld Waalhaven aan de Duitsers heeft verstrekkende gevolgen voor het verdere verloop van de strijd.
51 verdedigers zijn gesneuveld.
Bron: De strijd om Rotterdam mei 1940, Geschiedkundige afdeling Ministerie van Oorlog , 1952.
Foto’s: Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie
Twitterberichten zijn geïnspireerd op transcripties en telegramberichten zoals deze binnenkwamen bij de commandanten van de Nederlandse Strijdkrachten.